Ullinjtë kanë qenë një ushqim kryesor për më shumë se 6000 vjet, me prova që sugjerojnë se ata ishin ndër pemët e para frutore që u zbutën nga njerëzit në pellgun e Mesdheut. Ndërsa zakonisht klasifikohen si të zinj ose jeshil, ullinjtë në fakt kalojnë një proces maturimi përmes ngjyrave të ndryshme ndërsa piqen dhe secili kultivar ka karakteristikat e veta unike.
Vaji i ullirit monovarietal është bërë nga një varietet i vetëm, ndërsa përzierjet kombinojnë vajra nga kultivarë të shumtë, duke rezultuar në shije të ndryshme në varësi të kultivimit, vjelies dhe përpunimit. Vendndodhja jonë në zemër të Mesdheut ofron kushtet e përsosura të tokës dhe klimatike për ullinj me maturim të ngadaltë, duke rezultuar në vaj ulliri ekstra të virgjër premium me një shije të pasur dhe të veçantë.
Gjeografia e larmishme e rajonit tone, 300 ditë me diell dhe flladi i vazhdueshëm bregdetar ndihmojnë në mbajtjen e pemëve tona të shëndetshme dhe pa dëmtues, duke na lejuar të prodhojmë vaj të qëndrueshëm dhe miqësor ndaj mjedisit pa kimikate të dëmshme. Tradita e hershme që kemi në kultivimin e ullirit dhe njohuritë lokale të përcjella brez pas brezi sigurojnë që vaji ynë të prodhohet me kujdes dhe ekspertizë.
Në Shqipëri, historia jonë e pasur e kultivimit të ullirit daton prej shekujsh, me shumicën e pemëve mbi 500 vjeçare për shkak të një ligji të vendosur nga heroi ynë kombëtar Skënderbeu në shekullin e 15-të, që kërkonte që të mbilleshin 2 pemë ulliri për çdo çift të porsamartuar si simbol i paqes, harmonisë, prosperitetit dhe fatit të mirë.
Varietetet autoktone të ullirit janë të bollshme në Shqipëri, secili me shije unike dhe rëndësi kulturore.
Këtu janë disa nga varietetet më të mira të përdorura për vaj dhe si ullinj tavoline në Shqipëri.
KOTRUVS
RAJONI: Berat, Fier, Patos, Mallakaster
PËRDORIMI: Vaj
NISJOT (HOLLI HIMARES)
RAJONI: Himara, Vlora
PËRDORIMI: Vaj
KANINJOT
RAJONI: Kanina, Vlora, Fier, Saranda, Delvina, Mallakaster, Lushnje
PËRDORIMI: Vaj
I KUQI I VELAGOSHTIT
RAJONI: Berat
PËRDORIMI: Vaj
PULAZEQIN
RAJONI: Vlore, Himare, Sarande, Delvine, Cakran
PËRDORIMI: Vaj
KRYPS BERATI
RAJONI: Berat, Lushnje
PËRDORIMI: Ullinj Tavoline
MARKS
RAJONI: Berat, Fier, Patos
PËRDORIMI: Vaj dhe Ullinj Tavoline
MIXAN
RAJONI: Peqin, Elbasan
PËRDORIMI: Vaj
I BARDHI TIRANES
RAJONI: Tirana
PËRDORIMI: Vaj
I BARDHI KRUJES
RAJONI: Kruja
PËRDORIMI: Vaj dhe Ullinj Tavoline
KRYPS ELBASANI
RAJONI: Elbasan, Peqin, Librazhd
PËRDORIMI: Ullinj Tavoline
KRYPS I KRUJES
RAJONI: Kruje, Tirane
PËRDORIMI: Ullinj Tavoline
FRENG
RAJONI: Kruje, Tirane
PËRDORIMI: Vaj
BOҪ
RAJONI: Tirana
PËRDORIMI: Vaj
GJYKATS
RAJONI: Tirane, Durres
PËRDORIMI: Vaj dhe Ullinj Tavoline
KALLMET
RAJONI: Lezhe, Shkoder
PËRDORIMI: Vaj dhe Ullinj Tavoline
GANJOLLA
RAJONI: Shkoder, Vau Dejes, Juban, Guri i zi
PËRDORIMI: Vaj dhe Ullinj Tavoline